Język chorwacki - informacje

2017-11-18
W Chorwacji obchodzono dzisiaj 26. rocznicę zakończenia oblężenia Vukovaru - jednej z najkrwawszych bitew XX wieku, w trakcie której zginęło 1624 Chorwatów, miasto zrównano z ziemią, a zamieszkujących je Chorwatów wypędzono.
Jak co roku w obchodach ustanowionego na tę datę Dnia Pamięci o Vukovarze uczestniczyli przedstawiciele władzy państwowej, wśród których znalazła się między innymi prezydent Kolinda Grabar-Kitarović, marszałek Saboru Gordan Jandroković oraz premier chorwackiego rządu Andrej Plenković, a także przedstawiciele wszystkich większych chorwackich miast i żupani.
Pamięć poległym oddano poprzez złożenie wieńców oraz zapalenie świec, a uroczystą Mszę św. w intencji poległych poprowadził biskup Pożegi Antun Škvorčević.
Mimo iż od oblężenia Vukovaru minęło już dwadzieścia sześć lat i miasto w większości zostało odbudowane, jego społeczność nadal boryka się z wieloma problemami. Podkreślał to między innymi w swoim przemówieniu Branko Borković-Mladi Jastreb ostatni komendant oddziałów broniących Vukovar w 1991 roku, mówiąc że nie jest zadowolony z dzisiejszego obrazu Vukovaru, którego w wymiarze gospodarczym nie można przyrównać do Vukovaru sprzed wojny.
Po zakończeniu wojny miasto pozostało opustoszałe, a obecna sytuacja gospodarcza powoduje, że kolejne pokolenie młodych ludzi również wyjeżdża z miasta. Kluczem do naprawy sytuacji – jak podkreślał burmistrz Vukovaru Ivan Penava - może być jedynie przyciągnięcie inwestycji i tworzenie nowych miejsc pracy. Zaznaczył przy tym, że władze Vukovaru robią wszystko co możliwe, aby we współpracy z Rządem uczynić Vukovar miastem bardziej atrakcyjnym dla inwestorów.
Przypadający na 18 października Dzień Pamięci o Vukovarze jest obchodzony ku upamiętnieniu zakończenia trwającego 87 dni oblężenia Vukovaru. Do bitwy o Vukovar doszło jesienią 1991 roku.
Po trwających blisko trzy miesiące walkach chorwacko-serbskich Vukovar upadł, po ostatecznym ataku przeważających sił Jugosłowiańskiej Armii Ludowej wspieranej przez serbskich ochotników. Vukovar był broniony przez niespełna 2 tysiące lekko uzbrojonych żołnierzy chorwackiej Gwardii Narodowej oraz ochotników cywilnych, którzy występowali przeciwko 36 tysiącom żołnierzy Jugosłowiańskiej Armii Ludowej i paramilitarnych sił serbskich, wyposażonych w ciężkie uzbrojenie i wspieranych przez artylerię. Podczas bitwy w kierunku miasta wystrzeliwano około 12 tysięcy pocisków i rakiet dziennie.
Po zakończeniu bitwy Vukovar stał się pierwszym całkowicie zburzonym miastem w Europie od czasów zakończenia IIwojny światowej.
Po upadku miasta setki chorwackich żołnierzy i cywilów zostało zamordowanych przez siły serbskie,a co najmniej 31 tysięcy cywilów wywieziono z miasta i jego okolic.
Bitwa o Vukovar była punktem zwrotnym w historii wojny chorwacko-serbskiej, kilka tygodni po niej ogłoszono zawieszenie broni. Vukovar pozostał w rękach Serbów do roku 1998, kiedy to został pokojowo wcielony do granic Chorwacji.

Źródło: ne.hr, dnevnik.hr, wikipedia

Park Narodowy Krka ogranicza liczbę odwiedzających go turystów

2017-07-20
Dyrekcja Parku Narodowego Krka, ze względu na konieczność ochrony środowiska naturalnego parku, wprowadza ograniczenie liczby turystów odwiedzających tę atrakcję turystyczną. Dotyczy to w szczególności obszaru przy największej atrakcji parku, czyli przy największym wodospadzie Skradinski buk. Począwszy od tego sezonu turystycznego, w miejscu tym będzie mogło przebywać maksymalnie 10 tysięcy osób.
Krka to pierwszy park narodowy w Chorwacji, który zdecydował się na wprowadzenia regulacji dotyczących liczby odwiedzających go turystów. Przy wejściu na obszar wodospadu Skradinski buk ustawiono zostały liczniki turystów. Goście, którzy z uwagi na zbyt dużą liczbę turystów nie będą mogli dostać się do tego miejsca, będą mogli poczekać na możliwość wejścia lub obejrzeć w tym czasie środkowy lub górny odcinek rzeki Krka.
Decyzja ta napotyka na opór, głównie ze strony chorwackich agencji turystycznych, obawiających się kłopotów przy organizacji wycieczek do parku. Sposobem na to ma być możliwość wcześniejszego zakupu wejściówek za pośrednictwem strony internetowej parku.
Funkcjonowanie parku po wprowadzeniu zmian ocenione zostanie na koniec sezonu, kiedy to podjęta zostanie ostateczna decyzja, czy wprowadzone zmiany były trafne, czy też wymagają zmodyfikowania.

Źródło: www.magazin.hrt.hr

Šibenik – nowy zabytek pod ochroną UNESCO zostanie otwarty dla turystów

2017-07-13
W związku z wpisaniem znajdującej się w Šibeniku Twierdzy św. Mikołaja na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO, zabytek ten zostanie udostępniony do zwiedzania.
Burmistrz Šibenika Goran Pauk, na konferencji zorganizowanej w sprawie włączenia zabytku na listę UNESCO, przedstawił plan działań mających na celu umożliwienie zwiedzania twierdzy już w przyszłym sezonie. Obejmuje on całkowitą renowację twierdzy, a także rozwiązanie kwestii dostępu do twierdzy od strony lądu i morza, jak również rozwiązanie wszystkich dodatkowych kwestii technicznych, tak aby twierdza była bezpieczna do zwiedzania przez turystów. Twierdza św. Nikole została oficjalnie wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO na 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa w Krakowie, jako część systemu obronnego Republiki Weneckiej z okresu od XV do XVII wieku.

Oprócz twierdzy, na listę tę trafił również system fortyfikacji i murów obronnych w Zadarze, jak również zabytki znajdujące się we Włoszech oraz czarnogórskie miasto Kotor. Na listę UNESCO trafiły również chorwackie lasy bukowe w Północnym Velebicie i Paklenicy.

Zadar i Šibenik na liście światowego dziedzictwa kultury Unesco

2017-05-31
Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego może już wkrótce powiększyć się o dwa kolejne zabytki znajdujące się w chorwackich miastach - Šibeniku oraz w Zadarze. Decyzja w sprawie oficjalnego potwierdzenia wpisania nowych zabytków na Listę zapadnie w lipcu w Krakowie. Jeśli tak się stanie, niewielki Šibenik będzie miastem posiadającym aż dwa zabytki wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego. W roku 2000 na Listę tę trafiła Katedra św. Jakuba, w tym roku może do niej dołączyć wynurzająca się z morza twierdza św. Mikołaja, która w przeszłości pełniła funkcję więzienia. Twierdza św. Mikołaja, znajdująca się na skalistej wysepce tuż przy wejściu do kanału Šibenickiego, stanowiła niegdyś pierwszą linię obronną miasta z morza. Budowla wzniesiona na planie trójkąta, stanowi jedyny w swoim rodzaju przykład rozwoju późnorenesansowej architektury fortyfikacyjnej. Na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Unesco trafić ma również system murów w fortyfikacji znajdujących się w Zadarze. Mury obronne w Zadarze powstawały za rządów Wenecjan. Dzięki nim Zadar stał się potężną twierdzą mogącą oprzeć się atakom Turków. Na system obronny składają się mury oraz bramy prowadzące do miasta. Oficjalne potwierdzenie umieszczenia nowych zabytków na liście UNESCO zapadnie na początku maja na 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa . www. antenazadar.hr

Dawny hotel „Jadran” w miejscowości Tučepi znów otwarty

2017-05-07
Hotel Jadran, znajdujący się obecnie we własności firmy Bluesun, po gruntownym remoncie, zostaje właśnie oddany do użytku gości. Obiekt ten w latach 50-tych ubiegłego wieku był jednym z najbardziej prestiżowych hoteli na wybrzeżu Adriatyku. Stanowił esencję kultury swoich czasów oraz łączył tradycję typowej architektury turystycznej z tendencjami, które rozwinęły się w niej znacznie później. Pod budowę hotelu wybrano miejsce szczególne – skalistą grań u podnóża gór Biokovo, tuż przy morzu. Hotel został wybudowany tuż po II wojnie światowej jako miejsce, w którym swój urlop mieli spędzać członkowie tajnej policji Jugosłowiańskiej, tzw. udby. Pogłoski mówią, że miejsce pod hotel wybrane zostało przez Komisję Tajnej Policji, która płynąc motorówką przez morze i oglądając wybrzeże podjęła decyzję o ulokowaniu hotelu na całkowicie niezasiedlonym wówczas kawałku wybrzeża, za którym znajdują się lasy i do którego nie ma drogi dojazdowej. Lokalizacja była wówczas naprawdę idealna – wspaniała plaża, krystalicznie czyste morze, osłonięta od hałasu drogi, osiedli, z dala od wszelkich zanieczyszczeń, a przede wszystkich z dala od ludzi – Tučepi stanowiło wówczas zaledwie małą wioskę, a do pobliskiej Makarskiej było odpowiednio daleko. Hotel zaprojektował architekt z Krku Branko Bon, który na zlecenie ówczesnego Ministerstwa Policji opracował obiekt, który po wieloma względami miał być unikalny. W tamtych czasach, tuż po wojnie, wszędzie raczej odnawiano to co zostało zburzone, a nikt nie myślał o wznoszeniu nowych budynków – oprócz Jugosławii. Do budowy hotelu zaangażowano niemieckich jeńców wojennych, których tysiące przebyło wówczas w Jugosławii. Niektórzy z nich po ukończeniu budowy, zostali w hotelu jako pracownicy. Budowa hotelu zakończona została w 1954 roku. Od tej pory hotel był placówką zamkniętą przeznaczoną wyłącznie dla Jugosłowiańskiej elity, w którym organizowane były również ważne spotkania oraz szkolenia dla policji. Na scenie umieszczonej na jednym z tarasów występowały wszystkie najważniejsze gwiazdy ówczesnej estrady, organizowano również wieczory taneczne. Okres świetności hotelu trwał aż do końca lat 80-tych. Po wojnie z lat 90-tych opuszczony hotel ulegał coraz większej dewastacji.

Hotel po renowacji

Przy planowaniu remontu hotelu zadecydowano, że zachowany zostanie pierwotny schemat architektoniczny budynku. Centralą część wnętrza hotelu stanowią – jak w przeszłości – duże, spiralne schody, pozostawiono również ogromny taras niemal wiszący nad morzem, zrekonstruowano również wiszące ogrody otaczające budynek. Z każdego pokoju w hotelu rozciąga się wspaniały widok na morze lub na góry Biokovo. Wnętrza urządzono przy użyciu tkanin i mebli nawiązujących swoim stylem do epoki, w której hotel został wybudowany. W hotelu znajduje się łącznie 161 pokoi oraz 11 luksusowych apartamentów, posiadających bezpośrednie połączenie z basenem oraz siłownią i spa. Dawny hotel Jadran, obecnie Bluesun jest hotelem pięciogwiazdkowym, przeznaczonym raczej dla zamożniejszej części gości.

Źródło: www.hop.com.hr

Zbadano dno chorwackiego Czerwonego Jeziora

2017-05-06
Pierwszy raz w historii udało się zejść do dna chorwackiego Czerwonego jeziora (Crveno jezero), na głębokość 245 metrów, a dokonał tego francuski badacz Frederic Swierczynski.
Zanurzenie do dna jeziora zajęło około 4 godzin. Całe wydarzenie obserwowane było przez licznie zgromadzonych dziennikarzy z kraju i zza granicy, do tej pory nikomu bowiem nie udało się dosięgnąć dna tego jeziora.
Samo zejście do dna jeziora poprzedziły gruntowne przygotowania. W jeziorze, w kilku głębokościach umieszczono specjalne siatki oraz liny, dla zapewnienia bezpieczeństwa, a także w celu umożliwienia pobrania próbek flory i fauny na poszczególnych głębokościach.
Przedsięwzięcie było niezwykle ryzykowne i wymagające gruntownego przygotowania. Na głębokości około trzystu metrów, ciśnienie oddziałujące na ciało człowieka wynosi 30 kilogramów na centymetr kwadratowy, a dodatkowo nurkowanie utrudnia konieczność zastosowania ciężkiego i skomplikowanego sprzętu i specjalnej mieszanki gazów.
Jezioro czerwone należy do jednych z najgłębszych jezior krasowych w Europie oraz na świecie. Powstało w wyniku zapadnięcia się krajowej jaskini, a jego wiek jest określany na około 2 milionów lat. Czerwony odcień wody w jeziorze spowodowany jest obecnością tlenku żelaza, zabarwiającego skały otaczające jezioro na czerwono-brunatny kolor.

www.novilist.hr

Ratunek dla chorwackiego Agrokoru

2017-04-10
Największa chorwacka firma Agrokor, działająca głównie w sektorze handlowo-spożywczym, znajdująca się od kilku miesięcy w poważnych tarapatach finansowych, za zgodą jej właściciela – Ivicy Todorić, przejdzie pod kontrolę państwa. Przyjęcie takiego rozwiązania, w celu uniknięcia bankructwa firmy było możliwe dzięki specjalnej ustawie przyjętej przez chorwacki parlament dotyczącej specjalnego nadzoru nad spółkami o szczególnym znaczeniu dla tamtejszej gospodarski. Ustawa, określana mianem „Lex Agrokor” przekazuje państwu kluczową rolę w procesie restrukturyzacji firmy. Proces ten może potrwać do 15 miesięcy, w okresie których zawieszone zostaną wszystkie obecne zadłużenia spółki. Ratowanie holdingu Agrokor, kierującego między innymi takimi chorwackimi sieciami handlowymi jak Konzum czy Mercator, jest tym istotniejsze, że jego bankructwo miałoby fatalne skutki dla całego systemu gospodarczego kraju. Koncert Agrokor działa nie tylko w Chorwacji, ale również na rynkach innych krajów bałkańskich. Łącznie zatrudnia na wszystkich rynkach około 60 mln osób, z czego w samej Chorwacji około 40 tysięcy.
Problemy Agrokoru trwają od dawna – już we wrześniu ubiegłego roku zadłużenie holdingu wobec banków przekraczało kwotę 2,5 mld euro. Firma posiada kredyty zaciągnięte głównie w bankach rosyjskich Sberbank i VTB, stanowiące 87 procent całościowego zadłużenia Agrokoru wobec sektora bankowego, ale również w Erste Banku i we wszystkich bankach chorwackich. Oprócz tego płatności wobec dostawców wynoszą obecnie ponad 2 mld euro.

Źródło: vecernji.hr, jutarnji,hr

Od 7 kwietnia zaostrzone kontrole na chorwackich przejściach granicznych

2017-04-07
Od dzisiaj w Chorwacji, jak również we wszystkich pozostałych krajach UE, obowiązują nowe przepisy dotyczące przekraczania granicy zewnętrznej przez obywateli państw członkowskich. Nowe przepisy wynikają z rozporządzenia (UE) 2017/458 Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 marca 2017 r. zmieniającego rozporządzenie (UE) 2016/399 w odniesieniu do zintensyfikowania odpraw na granicach zewnętrznych z wykorzystaniem odpowiednich baz danych. W związku z wprowadzonym rozporządzeniem Republika Chorwacji jest zobowiązana do zapewnienia kontroli wszystkich osób przekraczających granice wewnętrzne UE (przejścia ze Słowenią i Węgrami) oraz granice zewnętrzne (wszystkie pozostałe przejścia).

Dane osób przekraczających granicę, chorwaccy funkcjonariusze Straży Granicznej weryfikować będą w dwóch europejskich bazach danych – w krajowym rejestrze danych chorwackiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz w międzynarodowej bazie Interpolu. Do tej pory kontroli takiej nie byli poddawani obywatele państw członkowskich UE i krajów należących do strefy Schengen oraz członkowie ich rodzin. Konieczność weryfikacji od 7 kwietnia dokumentów również tych osób może spowodować wydłużenie odpraw na granicach. Obywatele państw trzecich (spoza UE) muszą spełniać dodatkowe wymagania, aby przekroczyć granicę Chorwacji, w tym posiadać ważny paszport umożliwiający przekroczenie granicy, którego ważność nie może upływać wcześniej niż minimum trzy miesiące od planowanego wyjazdu z kraju członkowskiego, udokumentować cel i warunki planowanego pobytu w Chorwacji oraz posiadać wystarczające środki na utrzymanie, zarówno w czasie pobytu, jak również na okres powrotu do swojego kraju.
Chorwackie służby graniczne zapewniają, że nawiązały współpracę ze służbami słoweńskimi i węgierskimi, w celu podjęcia środków mających na celu jak największe usprawnienie nowych procedur granicznych i zapewnienia jak najmniejszego wpływu zaostrzonych przepisów na przepustowość granic.

Źródło: vecernji.hr, msz.gov.pl

Budowa posągu Matki Bożej w Primoštenie niemal na ukończeniu

2017-03-06
Gmina Primošten opublikowała na swojej stronie na Faceboku fotografie ogromnej figury Matki Bożej Loretańskiej (Gospa od Loreta), budowanej na wzgórzu Kremik nad Primoštenem. Posąg będzie miał 17 metrów wysokości. Za sprawą tego oraz faktu, że miejsce, w którym zostanie umieszczony znajduję się na wysokości 173 m n.p.m., w niektórych porach dniach ma być on widoczny nawet z Włoch.
Pomnik jest dziełem architekta Arona Varge, przy czy twórcą samej koncepcji powstania posągu jest Wójt Gminy Primošten Stipe Petrina, od trzynastu lat walczący o jego powstanie.
Cały projekt jest finansowany z budżetu gminy Primošten. Pierwotny koszt jego wykonania szacowany był na 800 tysięcy kun, następnie na ok. 2 mln kun, a ostateczna kwota środków wydanych na realizację projektu może okazać się jeszcze wyższa.
Matka Boża Loretańska jest uznawana za patronkę Primoštenu. W roku 1835 r. jednemu z mieszkańców Primoštenu – Markowi Prginowi we śnie ukazała się Matka Boża z małym Jezusem na rękach. Sen ten tak bardzo zapadł mu w pamięć, że udał się on do Włoch, do Loretto, skąd na łodzi przywiózł do Primoštenu płaskorzeźbę Matki Bożej. Ponieważ dzieło było wykonane raczej w ciemnych kolorach, mieszkańcy Primoštenu zaczęli ozdabiać jego ramę złotem oraz srebrem. Od tego czasu Matka Boża Loretańska zaczęła być uważana na patronkę Primoštenu. Posąg Matki Bożej znajdzie się na trasie pielgrzymów sławiących Matkę Bożą Loretańską, na której oprócz Primoštenu znajdują się jeszcze Praga oraz Kraków.

Źródło: https://www.facebook.com/opcina.primosten/?fref=ts

Wybrano lokalizację pod budowę drugiego co do wielkości lotniska w Chorwacji

2017-01-09
Trwające od kilku miesięcy rozmowy i analizy dotyczące lokalizacji nowego lotniska zakończyła decyzja o rozpoczęciu budowy lotniska w miejscowości Vrgorac położonej między Splitem i Dubrownikiem. Konkretnie chodzi o tereny położone od wsi Dragljani, Kozica aż do wsi Rašćana, to jest na południe od autostrady i Parku Biokovo, w naturalnej kotlinie, która jest już wystarczająco równa do realizacji tego typu projektu.
Teren pod budowę nowego, międzynarodowego lotniska musiał spełniać wiele wymagań potencjalnych inwestorów. Poszukiwano obszaru, który posiadałby co najmniej trzy kilometry równej powierzchni pod budowę pasa startowego. Vrgorac został zaproponowany jako najlepsza lokalizacja nie tylko ze względu na naturalne ukształtowanie terenu, ale również z uwagi na bliskość Riwiery Makarskiej, autostrady A1, dwóch zjazdów z autostrady, międzynarodowych przejść granicznych, węzła A1 z drogą 5C oraz drogę Ravča-Drvenik. Ostateczna decyzja została również podjęta z uwagi na fakt, że wybrane obszary w całości stanowią własność państwa.

Źródło: jutarnji.hr

Od stycznia wyższy VAT na usługi turystyczne

2017-01-01
Wraz z początkiem roku w życie wchodzą zmiany dotyczące systemu podatkowego w Chorwacji. Ważniejsze zmiany dotyczą Ustawy o VAT, zgodnie z którą zmniejszeniu do 13% ulegnie opodatkowanie między innymi na energię elektryczną, wywóz odpadów komunalnych, urny i trumny, sadzonki, pasze dla zwierząt i niektóre z wyrobów dla dzieci. Zwiększeniu z 13% do 25% ulegnie natomiast VAT na usługi turystyczne. Chorwacja stanie się przez to krajem o jednej z najwyższych stopie VAT na usługi turystyczne w Europie. Podwyżka VAT na usługi turystyczne jest szokiem dla właścicieli lokali i obiektów oferujących zakwaterowanie, tym bardziej, że jeszcze w ubiegłym roku zapowiadano zmniejszenie obowiązującej od 2014 roku stawki VAT z 13% do 5,5%.
Zmieniona Ustaw o VAT pozostawia obowiązującą do tej pory najniższą stawkę podatkową 5% na podstawowe artykuły spożywcze takie jak chleb, mleko oraz na leki, wyroby ortopedyczne i książki.
Od stycznia obowiązuje również nowa Ustawa o podatku od obrotu nieruchomościami, zmniejszająca podatek z 5 do 4%. Ustawa nie przewiduje zwolnienia z płatności podatku od obrotu nieruchomościami przy zakupie pierwszej nieruchomości na własne potrzeby mieszkaniowe. Zamiast tego osoby zamierzające nabyć nieruchomość mogę ubiegać się o uzyskanie preferencyjnych kredytów.

Źródło: net.hr